دو ضربه مهلکی که آمریکا این هفته به هواوی وارد کرد بسیار فراتر از تحریم‌های ساده است و می‌تواند به نابودی کامل این شرکت منجر شود؛ رویدادی که با برانگیختن حس انتقام چین دنیای فناوری را به سوی دو پاره شدن سوق می‌دهد.
چالش‌های هواوی با دولت آمریکا به سال‌ها قبل بازمی‌گردد اما نخستین نشانه‌های علنی شدن و بالا گرفتن آن از ۳ سال قبل و در جریان «کنگره جهانی موبایل» نمود پیدا کرد. در آن زمان «ریچارد یو»، مدیرعامل بخش موبایل هواوی اعلام کرد که دولت آمریکا و برخی رقبا از ترس قدرت گرفتن این کمپانی دست به دامن بازی‌های سیاسی شده‌اند.
هرچند هواوی این اظهارات را رد کرد اما بعدا مشخص شد که پر بی‌راه نبوده است. مدتی پس از آن مدیر FBI علیه خریدن گوشی‌های هواوی و ZTE موضع گرفت و پس از آن نوبت به اقدامات پنتاگون و کنگره علیه این شرکت رسید. این موضع‌گیری‌ها در نهایت منجر به این شد که دولت ترامپ هواوی را در فهرست سیاه خود قرار داده و تحریم کند.
گوگل علی رغم برخی هشدارها درباره تبعات این اقدام از اولین شرکت‌هایی بود که پشت همکار چینی خود را خالی کرد. به لطف این اقدام هواوی دیگر امکان عرضه گوشی‌های جدید با سرویس‌ها و اپ‌های گوگل را نداشت اما تنها نکته مثبت ماجرا این بود که گوشی‌های عرضه شده تا آن زمان همچنان از سرویس‌ها و اپ‌های این شرکت برخوردار بود و کاربران امکان به‌روزرسانی آن از طریق گوگل پلی و بهره بردن از امکانات مهمی نظیر پلی پروتکت را داشتند. هواوی هم در گوشی‌های جدیدش از اندروید خام یا AOSP استفاده می‌کرد که در قالب پروژه‌ای متن باز توسط اتحادیه OHA توسعه یافته و تحت مجوزهای GNU GPL و آپاچی به شکل رایگان در اختیار همه قرار دارد
هواوی در این نسخه اندروید و در محصولات جدیدش باید از خیر پشتیبانی گوگل، اپ‌ها و سرویس‌های این شرکت می‌گذشت. شاید این محرومیت برای کاربران چینی که عادت به استفاده از اپ‌های بومی داشتند چندان مهم نبود اما کاربران کشورهای دیگر که به شدت به اپ‌های گوگل وابسته بودند نمی‌توانستند به خرید موبایلی بدون این خدمات تن دهند؛ مساله‌ای که در عمل هم شاهدش بودیم و هواوی پرچمدارهای پر قدرت و کارآمدش که از AOSP بهره می‌برند را خارج از سرزمین مادری به صورت محدود عرضه کرد.
گام بعدی تحریم‌ها در اردیبهشت امسال برداشته شد و دولت ترامپ در صدد قطع ارتباط این شرکت و تولیدکنندگان چیپ در خارج از آمریکا برآمد. وزارت بازرگانی ایالات متحده قانونی را تصویب کرده که بر اساس آن شرکتهای خارجی که در فرایند تولید خود از نرم افزار یا سخت افزارهای آمریکایی استفاده می‌کنند، بدون دریافت مجوز از واشنگتن حق فروش چیپ به هواوی را ندارند.
قانون جدید در ابتدا TSMC، مدیاتک و دیگر بازیگران صنعت نیمه‌هادی را هم تهدید می‌کرد اما بعد از مدتی به هواوی اجازه داده شد چیپ‌هایی که در طراحی آن دست نداشته را خریداری کند. در نتیجه طی مدتی کوتاه مدیاتک به بزرگترین تامین کننده قطعات موبایل‌های 5G تبدیل شد.
این روند ابتدا شبیه یک بازی برد-برد به نظر می‌رسید؛ هم واشنگتن افسار بلندپروازی‌های هواوی در زمینه چیپ‌سازی را کشیده بود وهم متحد کلیدی آنها در منطقه یعنی تایوان به سودی سرشار دست پیدا می‌کرد. از طرف دیگر هواوی هم کسب و کارش را ادامه می‌داد اما این مهمانی خیلی زود تمام شد.
دولت آمریکا امروز دایره محاصره هواوی را به شدت تنگ کرد به گونه‌ای که اگر این شرکت حتی جزیی از دادوستدی باشد که در آن فروشنده از فناوری‌های آمریکایی استفاده کرده، باید برای اجرای آن مجوزهایی از آمریکا دریافت شود. دولت این کشور همچنین ۳۸ شرکت وابسته به هواوی در ۲۱ کشور را نیز به لیست سیاه خود اضافه کرده تا در مجموع تعداد شرکتهای وابسته به این کمپانی چینی که از اواسط سال گذشته میلادی به این لیست اضافه شده‌اند به ۱۵۲ مورد برسد.
علاوه بر این تنها راه هواوی برای انتشار به‌روزرسانی‌های کاربردی و امنیتی در گوشی‌های قدیمی نیز بسته شده است. تا اینجا داستان برای کاربران قدیمی آنقدرها بد نبود و همچنان از نعمات گوگل بهره می‌بردند اما حالا ورق برگشته است. هواوی جدای از بخش موبایل خود یکی از بزرگترین شرکتهای مخابراتی دنیا است و در زمینه تجهیزات شبکه دستی بر آتش دارد. این شرکت تا پیش از تحریم‌ها در بازار آمریکا حضور پررنگی داشت و بسیاری از مناطق روستایی به خاطر قیمت مناسب و کارایی بالا از تجهیزات مخابراتی آنها استفاده می‌کردند. از اینرو در زمان تحریم به شرکت‌ها اجازه داده شد برای مدتی محدود به همکاری با هواوی ادامه دهند. این مجوز تا حالا چند بار تمدید شده بود اما این هفته به پایان رسید و و گوگل و دیگر توسعه‌دهندگان نرم افزار نمی‌توانند برای هواوی و مشتریان این کمپانی آپدیتی منتشر کنند چرا که این اقدام غیرقانونی خواهد بود.
نقش گوگل در دنیای اندروید آنقدر پررنگ است که محروم شدن از سرویس‌های آنها می‌تواند هر برند موبایلی را از پا در آورد و هواوی هم از این قضیه مستثنی نیست. در واقع می‌توان گفت ترامپ حالا نبرد با هواوی را به یک جنگ اتمی کامل علیه این شرکت بدل کرده است. پمپئو هم در توییتر خود بدون هیچ ابایی هدف از اینکار را ضربه نه فقط به هواوی بلکه به حزب حاکم چین عنوان کرد.
چیپست و نرم‌افزار دو قطعه حیاتی و اصلی در تولید هر گجتی هستند. اگر خط تولید و تامین هر چیپستی را دنبال کنید در آن رد پای ده‌ها شرکت آمریکایی را پیدا خواهید کرد. از همان مرحله نرم‌افزار طراحی چیپست پای Synopsys و Cadence Design به ماجرا باز می‌شود، Lam Research و Applied Materials هم از تامین کنندگان اصلی تجهیزات هستند که حالا هواوی نمی‌تواند از محصولات آنها یا ابزارهای طراحی شده بر اساس این فناوری استفاده کند.
شرکتهای آمریکایی فعال در زمینه تولید چیپ به ده‌ها مورد می‌رسند و با حذف هر یک از آنها هر از شرکتهای چیپ‌ساز به مشکل می‌خورند اما با حذف همه آنها حتی نفس کشیدن هم برای این شرکت‌ها دشوار می‌شود. اگر قانون جدید را به خوبی تفسیر کنید متوجه می‌شوید که حتی استفاده از فناوری‌های عمومی مثل کامپیوترهای مبتنی بر ویندوز و پردازنده‌های اینتل هم می‌تواند شامل موارد ممنوعه باشد.
هواوی شاید و فقط شاید بتواند زنجیره تامینی پیدا کند که هیچ یک از اعضای آن نه آمریکایی باشد و نه از فناوری آمریکایی استفاده کند اما حتی در این صورت هم به شدت نسبت به آنچه در دسترس رقبایش است عقبتر خواهد بود. در این شرایط هم شرکتهای همکار آنها باید نگران این باشند که قدمی اشتباه برندارند چرا که احتمالا مشمول تحریم‌های آمریکا خواهند بود.
مهمتر از آن این است که ساختن چنین زنجیره‌ای به زمان بسیاری نیاز دارد که چین در اختیار ندارد. این کشور علی رغم صرف میلیاردها دلار در زمینه توسعه چیپست هنوز فرسنگ‌ها با رقبای آمریکایی و تایوانی فاصله دارد. این زمان شاید در صنایع دیگر اهمیت نداشته باشد اما در دنیای بی‌رحم چیپست فوق‌العاده مهم است و حتی غول‌هایی نظیر اینتل هم با کمی عقب افتادن از رقبای تازه‌کار باید با مشتریان متمولی مثل اپل و میلیاردها دلار درآمد خداحافظی کنند.
صرف یکسال تمام برای ساختاربندی دوباره فرایند طراحی و توسعه هواوی این فاصله را بیشتر خواهد کرد. فراموش نکنید که رهبران این بازار مثل کوالکام، اپل، TSMC و سامسونگ با تکیه بر ساختار یکپارچه صنعت و زنجیره تامین پیشرفته و قابل اتکا کماکان فاصله خود با هواوی بخت برگشته را بیشتر و بیشتر می‌کنند.
برخی کارشناسان پیش بینی کرده‌اند که جدال بین آمریکا و چین دنیای فناوری را به دو بخش تقسیم خواهد کرد و تمام شرکت‌ها و حتی کشورهای مختلف باید سمت خود را در این نبرد انتخاب کنند. هواوی که بزرگترین تولید کننده موبایل و تجهیزات مخابراتی در دنیا به شما می‌رود از همین حالا به نمادی برای چینی‌ها بدل شده و پس از ماجرای تحریم‌ها تقریبا نیمی از شهروندان این کشور به خرید گوشی‌های هواوی روی آورده‌اند.
در صورتی که دنیای فناوری شروع به تقسیم کند، شکی نیست که هواوی با این شرایط به نماد و الگویی برای سمت چینی بدل خواهد شد. دولت چین تا کنون بارها پشتیبانی خود از هواوی را اعلام کرده است. «وانگ یی»، وزیر امور خارجه چین با تاکید بر استفاده از تمام توان پکن برای حمایت از حقوق هواوی، به غربی‌ها هشدار داده بود که این غول مخابراتی هرگز مثل یک بره ساکت سلاخی نخواهد شد. به گفته وی «شی جین‌پینگ»، رییس جمهور این کشور برای دفاع از حقوق و منافع هواوی به عنوان الگویی موفق از یک کمپانی فناوری پیشرفته که درگیر جنگ حقوقی با آمریکا شده، از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد.
وزیر امور خارجه چین
قبلا «اریک شو»، مدیرعامل دوره‌ای هواوی نیز گفته بود که چین دست روی دست نمی‌گذارد تا این شرکت روی تخته قصابی سلاخی شود و اقدامات متقابلی را در دستور کار قرار می‌دهد. نکته مهم اینجاست که چین فناوری قدرتمندی را در اختیار ندارد تا پاسخی در همین حدود به آمریکا بدهد و در نتیجه اگر در روی همین پاشنه بچرخد، شاهد جنگی نامتقارن از سوی پکن خواهیم بود.
شاید چین در زرادخانه‌اش چیپست نداشته باشد اما دومین اقتصاد دنیاست و زنجیره تامین گسترده‌ای را درون مرزهایش شکل داده که محروم شدن از آن برای هر شرکتی در دنیا حتی در قواره اپل دردسرساز خواهد شد. از طرف دیگر فراموش نکنید که چین با در اختیار داشتن ۱. ۱ هزار میلیارد دلار اوراق قرضه دولتی آمریکا بزرگترین طلبکار خارجی ایالات متحده است و ذخایر ارزی آنها از ۳ هزار میلیارد دلار هم فراتر رفته است؛ در نتیجه ایالات متحده حریفی دست و پا بسته ندارد و باید دید سرانجام ماجرای هواوی به کجا ختم خواهد شد.